Aan de slag met energietransitie: Regionale Energiestrategie (RES)
De afgelopen maanden hebben 30 regio’s hard gewerkt aan het opstellen van hun Regionale Energiestrategie (RES) 1.0. Hierin beschrijven de regio’s waar en hoe duurzame elektriciteit (wind en zon) opgewekt kan worden om de voorgenomen CO2-reductie uit het Klimaatakkoord, 35 TWh op land in 2030, te realiseren. De RES 1.0 geeft de regionale visie op het behalen van deze doelstelling, die vervolgens door provincies, gemeenten en waterschappen wordt uitgewerkt in concrete plannen.
Het opstellen van de RES is een nieuw proces, dat in elke regio op eigen wijze (vormvrij) is vormgegeven. Een complex aspect is de verhouding tussen de verschillende bestuurslagen (gemeente, provincie, Rijk) bij de vaststelling en realisatie van de RES, maar ook de betrokkenheid van burgers en mogelijkheden tot inspraak vormen een belangrijk aandachtspunt bij de verdere ‘uitrol’ van de RES-opgave.
Om de RES 1.0 in alle 30 regio’s op 1 juli 2021 vast te stellen, is de lokale besluitvorming inmiddels van start gegaan. Pas na de goedkeuring door Raden en Staten wordt een eerste stap gezet op weg naar realisatie van de duurzame energie-opgave. Op deze pagina houden wij u op de hoogte van de ontwikkelingen. We noemen een aantal aandachtspunten die bij uitvoering van de RES komen kijken en vertellen over wat de regio’s na 1 juli 2021 te wachten staat, want het houdt niet op na de RES 1.0!
Een complex speelveld
Het opwekken van duurzame elektriciteit in de vorm van zonne- en windenergie heeft grote gevolgen voor de fysieke omgeving. De concrete projecten die op basis van de visies in de RES 1.0 worden uitgewerkt krijgen dan ook te maken met een complex speelveld met uiteenlopende standpunten en belangen van betrokken stakeholders. De uitdaging is om op zoek te gaan naar werkbare oplossingen die van meerwaarde zijn voor alle partijen. Op welke punten liggen de verschillende belangen in elkaars verlengde? En hoe zorg je ervoor dat partijen die in eerste instantie tegenover elkaar lijken te staan, toch gezamenlijk tot een oplossing komen? Het meenemen van betrokken partijen is in veel gemeenten en regio’s al in enige mate onderdeel geweest van het opstellen van de RES 1.0; de mate waarin en de manier waarop verschilt echter behoorlijk van regio tot regio. Wanneer al met inwoners en andere stakeholders overlegd is, vormt dat vaak een goede basis voor het betrekken van organisaties en ondernemers bij concrete vervolgstappen.
Bewonersparticipatie
Na het opleveren van de RES 1.0 worden de locaties voor zon en wind steeds concreter ingevuld. Gemeenten en andere partijen zullen plannen ontwikkelen voor initiatieven voor zonne- of windenergie. Hiermee worden de gevolgen voor de fysieke omgeving steeds duidelijker. Het is daarom van groot belang om in een vroeg stadium aan de slag te gaan met bewonersparticipatie. Bewoners worden daarmee niet alleen geïnformeerd, maar kunnen ook meedenken over specifieke locaties of aanpassingen in hun leefomgeving. Participatie is van groot belang voor het creëren van draagvlak, waarmee de realisatie van plannen een stap dichterbij komt. Daarbij kan ook gedacht worden aan actieve (financiële) participatie in energie-initiatieven door omwonenden waardoor het draagvlak wordt vergroot. Gedurende het opstellen van de RES zijn er in veel RES-regio’s al sessies, interactieve RES-tests, escape rooms en andere manieren van bewonersparticipatie ingezet. Dit biedt alvast inspiratie voor het vormgeven van concrete gebiedsprocessen in het verlengde van de RES 1.0.
Realisatie: kaders en randvoorwaarden gewenst
Wie wonen er dermate dichtbij een wind- of zonne-initiatief om in aanmerking te komen voor compensatie? Wat betekent lokaal eigenaarschap en in wat voor vormen kan het oplossing bieden? Wanneer is er echt sprake van toegevoegde waarde bijvoorbeeld door combinatie met recreatie, en wie betaalt dat dan? Allemaal dilemma’s die je wilt bespreken, voordat de eerste omgevingsvergunningen worden aangevraagd. Een beleidskader geeft hierbij richting. Dat is fijn voor initiatiefnemers; die hebben dan een kader waarbinnen ze projecten kunnen realiseren, en als gemeente heb je een ‘meetlat’ waarlangs je initiatieven kunt leggen zodat je niet steeds opnieuw lijnen moet uitzetten. Met behulp van een beleidskader voor duurzame energie is het mogelijk om ruimtelijke en energiedoelstellingen te combineren, inwoners te betrekken en het heft in handen te nemen voor toekomstige ontwikkelingen.
Onze ervaring met de RES
Op dit moment begeleidt Bureau BUITEN de vier gemeenten op Voorne-Putten, te weten Brielle, Hellevoetsluis, Nissewaard en Westvoorne, in het samenwerkingsproces voor de RES Rotterdam-Den Haag. Naast de procesbegeleiding zijn wij ook betrokken bij het participatietraject. Meer weten? Lees dan hier verder!
Meer weten?
Lees dan nu onze factsheet over de energietransitie, kijk op onze pagina Energie en Duurzame Omgeving, vul het contactformulier in of neem direct contact op met Sander Kooijman via sander.kooijman@bureaubuiten.nl of bel naar 030-2318945. We helpen u graag verder!
